CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ
BİYOLOJİK KAVRAMLAR 1 DERS ANLATIM VİDEOSU
Değrelendirme: Örnek Yazılı soruları
On line Deneme
1. Yapısal Benzerlik: Bütün canlılar hücrelerden meydana gelmiştir. Canlılar hücre yapısına göre prokaryot ve ökaryot; hücre sayısına göre ise tek ve çok hücreli olarak gruplandırılabilir.
2. Beslenme: Canlılar ihtiyaç duydukları enerjiyi veya yapı elementlerini besinlerden karşılar. Bazı canlılar kendi besinlerini kendileri yaparken (ototrof) bazı canlılarda dışarıdan hazır olarak alırlar ( heterotrof)
3. Solunum: Besinlerin enerji elde etmek amacıyla parçalanmasına solunum denir. Eğer bu işlemde O2 kullanılıyor ise oksijenli solunum (aerobik solunum) kullanılmıyor ise oksijensiz solunum (anaerobik solunum, fermantasyon, mayalanma) denir. oksijenli solunum sonucunda 40 ATP (38 ATP) Oksijensiz solunumda 4 ATP (2 ATP) çıkar. Oksijensiz solunum SİTOPLAZMADA oksijenli solunum mitokondride gerçekleşir. bazı bakterilerde ve mayalarda görülür. Bunun dışındaki canlılarda Oksijenli solunum görülür.
4. büyüme ve gelişme: tek hücreli canlılarda hücre sitoplazması artarak çok hücreli canlılarda ise hücre sayısı artarak büyüme gerçekleşir. Belirli bir büyüklüğe erişen canlı üreme yeteneğini kazanır. (ergenlik)
5 İrkilme ve Hareket: Canlıların çevreden gelen çeşitli fiziksel ve kimyasal etkilere karşı gösterdikleri tepkiye irkilme denir.
Hayvanlar, insanlar ve tek hücreliler yer değiştirirken bitkiler ise su, ışık, sıcaklık gibi etkilere karşı yönelim (tropizma) gösterirler.
6 Üreme: Canlıların nesillerini devam ettirmek için kendine benzer bireyler meydana getirmeleridir. Canlılığın devamı için zorunlu değildir. Eşeysiz ve eşeyli olmak üzere canlılarda 2 çeşit üreme görülür. Üremenin esası hücre bölünmesidir.
5. Metabolizma: Canlı hücresinde meydana gelen tüm yapım ve yıkım tepkimelerine denir.
Hücredeki metabolizma olayları ikiye ayrılır:
a) Anabolizma (Yapım = Özümleme = Sentez) :
Küçük moleküllü maddelerden büyük moleküllü maddelerin meydana getirilmesidir.
Bu olaylar sırasında genellikle su açığa çıkar.(dehidrasyon sentezi)
Örnek: Protein sentezi, Nişasta sentezi.
b) Katabolizma (Yıkım = Disimüasyon = Yadımlama) :
Büyük moleküllü maddelerin daha küçük parçacıklara ayrışması olayıdır.
Bu olaylar sırasında genellikle su kullanılır. Örnek: Sindirim.
NOT:
Fotosentez, anabolik bir tepkime olmasına rağmen su kullanan, hücre solunumu ise katabolik bir tepkime olmasına rağmen su açığa çıkaran bir olaydır.
7. Boşaltım: Metabolizma sonucu açığa çıkan işe yaramayan maddelerin organizmadan (canlıdan) uzaklaştırılmasıdır.
Bu olayla organizmada homeostasi (iç denge) sağlanır.
7. Sindirim: Büyük moleküllü besin maddelerini en küçük yapı taşlarına (monomer) parçalayarak enerji hammaddesini elde etmektir.Canlılarda hücre içi ve hücre dışı olmak üzere iki şekilde gerçekleşir.
9. Organizasyon: Çok hücreli canlıların hücreleri, tek hücrelilerin ise hücre içinde bulunan çeşitli yapıları arasında bir koordinasyon ve görev dağılımı vardır. Organizasyonun Basitten Karmaşığa Doğru Dizilişi
Atom-Molekül-Organel-Hücre-Doku-Organ-Sistem-Organizma Şeklindedir.
